Mướp đắng hay khổ qua là một loại thực phẩm tự nhiên có nhiều chất dinh dưỡng được nhiều người yêu thích. Tuy nhiên trong quá trình mang thai, liệu bà bầu ăn mướp đắng được không, có tốt không, có ảnh hưởng gì không tới mẹ và con trong giai đoạn thai kỳ được các mẹ rất quan tâm.
Thực tế, bên cạnh những dược tính tốt cho sức khỏe, trái mướp đắng cũng tồn tại một số độc tính khiến nhiều người dùng gặp nguy hiểm nếu sử dụng không đúng cách, đặc biệt khi chăm sóc mẹ bầu mang thai.
Mướp đắng ( khổ qua) là một loại thực phẩm rất tốt cho sức khỏe, thuộc họ bầu bí, có nguồn gốc từ châu Phi và được sử dụng phổ biến tại nhiều quốc gia khu vực Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam để làm thức ăn và vị thuốc.
Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, trong mướp đắng có chứa nhiều vitamin và dưỡng chất cần thiết cho cơ thể như: axit folic, protein, carbohydrate (đạm), magie, kẽm, đồng, photpho, các loại vitamin như vitamin C, vitamin B1, vitamin B2, B5, các hợp chất chống oxy hóa như catechin, axit gallic, epicatechin và axit chlorogen.
Đây đều là những dưỡng chất rất quan trọng và có lợi cho thai kỳ.
Hàm lượng calo trong khổ qua tương đối thấp nhưng lại cung cấp tới 8% nhu cầu chất xơ hàng ngày cho cơ thể.
Vậy bà bầu có ăn được mướp đắng không?
Theo các bác sĩ chuyên gia, câu trả lời là mẹ bầu ăn mướp đắng có lợi và cũng có hại:
Trong mướp đắng có chứa rất nhiều dưỡng chất tốt, mang đến những công dụng tuyệt vời cho cơ thể trong giai đoạn thai kỳ nên mẹ bầu có thể ăn được mướp đắng nếu sử dụng đúng cách, đúng thời điểm thai kỳ, ăn với lượng hợp lý.
Tuy nhiên, nếu mẹ ăn khổ qua khi mang thai không đúng cách, sử dụng quá nhiều có thể gặp các vấn đề gây hại.
Tuy tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây hại cho thai kỳ nhưng phần lớn các mẹ vẫn muốn thêm mướp đắng vào thực đơn của mình. Điều này là bởi nếu mẹ bầu ăn một lượng vừa đủ mướp đắng sẽ mang đến nhiều lợi ích tốt cho thai kỳ.
Bà bầu ăn mướp đắng có tốt không? Ăn mướp đắng có tốt cho bà bầu không?
2.1. Bổ sung dinh dưỡng cho mẹ và bé
Mướp đắng chứa rất nhiều vitamin và khoáng chất như: kẽm, sắt, niacin, kali, axit pantothenic, magiê, mangan, pyridoxin… giúp bổ sung các loại vitamin và khoáng chất quan trọng cho mẹ và sự phát triển của bé trong thai kỳ.
2.2. Hỗ trợ sự phát triển thần kinh cho thai nhi
Trong khổ qua có chứa một hạm lượng lớn chất folate – chất dinh dưỡng cực quan trọng trong thai kỳ, chiếm tới 25% nhu cầu folate mỗi ngày của các mẹ bầu. Đây là chất rất tốt cho sự phát triển tủy sống và hệ thần kinh của trẻ.
Thành phần này cũng có tác dụng hiệu quả trong việc làm giảm và ngăn ngừa nguy cơ dị tật ống thần kinh ở thai nhi.
2.3. Ngăn ngừa tiểu đường thai kỳ
Do chế độ ăn trong thai kỳ có thay đổi rất lớn, lượng dưỡng chất được cung cấp vào cơ thể tăng lên, đồng thời lượng hormone trong cơ thể thay đổi đáng kể,… điều này khiến khả năng mẹ bầu mắc tiểu đường thai kỳ (đái tháo đường thai kỳ) tăng cao.
Trong mướp đắng có chứa charantin và polypeptide-P, đây là 2 chất có khả năng cân bằng lượng đường trong máu, nhờ đó giúp giảm nguy cơ mắc tiểu đường thai kỳ.
2.4. Hỗ trợ hệ tiêu hóa của mẹ
Tử cung mở rộng và hormone thay đổi trong thời gian mang thai là nguyên nhân khiến hệ tiêu hóa của mẹ bầu dễ gặp vấn đề.
Lượng chất xơ dồi dào trong mướp đắng kích thích hệ tiêu hóa, giải quyết các vấn đề táo bón thai kỳ, khó tiêu, ngăn ngừa táo bón trĩ một cách hiệu quả và an toàn, giúp mẹ giảm bớt những nỗi lo triệu chứng khó chịu này.
Trong suốt thời gian mang thai, hệ miễn dịch của mẹ bầu sẽ bị suy yếu đi rất nhiều và dễ trở thành đối tượng tấn công của các loại vi khuẩn gây bệnh, dễ bị mẩn ngứa, dị ứng.
Trong khi đó, mướp đắng giàu vitamin C và các chất chống oxy hóa giúp cải thiện và tăng cường hệ miễn dịch cho mẹ rất tốt. Ngoài ra, vitamin C còn giúp tăng khả năng hấp thụ sắt và canxi rất hiệu quả.
Theo nghiên cứu, mướp đắng có thể đáp ứng 50% nhu cầu vitamin C mỗi ngày của bà bầu.
Vì vậy, phụ nữ mang thai nên ăn khổ qua để tăng cường miễn dịch và ngăn chặn một số bệnh nguy hiểm cho thai kỳ.
2.6. Kiểm soát sự tăng cân
Hàm lượng chất xơ cao có trong khổ qua sẽ giúp kiềm chế cơn đói, cơn thèm ăn. Điều này giúp kiểm soát cân nặng cho mẹ bầu và hạn chế thèm các món ăn vặt gây hại.
3. Tác hại có thể xảy ra khi mẹ bầu ăn mướp đắng không đúng cách
Mặc dù cung cấp một lượng mướp đắng vừa đủ sẽ không có vấn đề gì, có nhiều lợi ích nhưng nếu có ý định ăn mướp đắng, các mẹ cần thận trọng khi ăn mướp đắng trong quá trình mang thai.
Nếu lạm dụng ăn quá nhiều mướp đắng, vượt quá mức cho phép vào cơ thể, mẹ bầu có thể gặp một số vấn đề đáng lo ngại sau:
3.1. Gặp 1 số vấn đề về tiêu hóa
Mẹ bầu ăn một lượng mướp đắng vừa đủ giúp giải quyết vấn đề khó tiêu, táo bón, trĩ.
Bà bầu ăn nhiều mướp đắng có tốt không?
Thế nhưng việc ăn một lượng quá nhiều có thể gây ra tình trạng đầy hơi, lạnh bụng, ợ nóng, đau bụng, tiêu chảy,… khiến các mẹ bầu thêm mệt mỏi, khổ sở hơn trong thai kỳ cũng như ảnh hưởng tới quá trình trao đổi chất dinh dưỡng từ mẹ sang con.
3.2. Gây ngộ độc
Bên cạnh các thành phần dưỡng chất có lợi cho sức khỏe, trong mướp đắng còn chứa 1 số thành phần có nguy cơ gây ngộ độc cho cơ thể như: hepatotoxins, quinine, saponic glycosides và morodicine.
Các thành phầ này có thể gây ra triệu chứng nôn ói, tiêu chảy, nổi mẩn đỏ, mờ mắt nguy hiểm. Nhiều mẹ lần đầu ăn mướp đắng có thể gặp phải các triệu chứng không mong muốn như: đau bụng, đau dạ dày…
Ngoài ra, trong hạt mướp đắng có chứa thành phần vicine, có khả năng gây nhức đầu, đau thắt bụng, thậm chí gây hôn mê đối với các mẹ bầu nhạy cảm.
Việc ăn mướp đắng không đúng cách hoặc ăn quá nhiều sẽ gây ra những cơn co thắt tử cung mạnh, có thể làm rối loạn tử cung, thậm chí dẫn đến tình trạng sinh non hoặc sảy thai đáng tiếc.
4. Các lưu ý đối với bà bầu khi ăn mướp đắng tránh gây hại
4.1. Bà bầu có nên ăn mướp đắng trong 3 tháng đầu không?
Thời điểm tốt nhất để mẹ bầu ăn mướp đắng là khi nào? Bà bầu mang thai 3 tháng, 4 tháng, 5 tháng có ăn khổ qua được không?
Các mẹ cần chú ý một số điểm sau:
Trong 3 tháng đầu và 3 tháng cuối của thai kỳ: Mẹ bầu tuyệt đối không nên ăn mướp đắng, cần loại bỏ mướp đắng khỏi thực đơn. Bởi vì 3 tháng đầu tiên của thai kỳ là thời gian thai kỳ chưa ổn định rất dễ sảy thai, trong khi 3 tháng cuối, tháng thứ 8, thứ 9, lại là thời gian dễ sinh non, đây cũng là khoảng thời gian nguy hiểm nhất của thai kỳ.
Thời điểm tốt nhất cho phép các mẹ bầu ăn mướp đắng là vào 3 tháng giữa của thai kỳ, từ tháng thứ 4 thai kỳ đến tháng thứ 6. Đây là giai đoạn an toàn nhất của thai kỳ, mẹ có thể bổ sung một lượng vừa đủ mướp đắng (1 bữa/ tuần, mỗi bữa không quá 200gr mướp đắng) cho cơ thể để cung cấp những dưỡng chất tốt có trong loại thực phẩm này. Lưu ý nếu sau khi ăn xuất hiện hiện tượng bất thường như: nổi mẩn, chóng mặt, buồn nôn… mẹ cần tới ngay cơ sở y tế để được hỗ trợ xử lý.
Khi dùng mướp đắng để chế biến món ăn như: canh khổ qua, mướp đắng xào trứng, mướp đắng nhồi thịt,… mẹ nên nạo bỏ hết toàn bộ phần lõi và hạt mướp đắng bên trong. Lý do vì hạt mướp đắng có chứa vicine – độc tính gây hại có thể gây đau đầu, thắt bụng.
Mẹ bầu không nên uống nước ép mướp đắng trực tiếp, có thể gây ảnh hưởng đến sự co bóp mạnh ở cổ tử cung.
Để yên tâm, bạn nên hỏi ý kiến của bác sĩ về lượng mướp đắng mà bạn có thể sử dụng trong mỗi lần ăn cũng như trong toàn bộ thai kỳ.
4.2. Bà bầu có nên ăn mướp đắng xào trứng không?
Trong thời gian mang thai, mẹ bầu hoàn toàn có thể ăn một lượng vừa phải món mướp đắng xào trứng đúng thời điểm mà không lo xuất hiện bất cứ nguy cơ nào.
Chỉ nên ăn mỗi bữa cơm từ 1 – 2 miếng trứng xào mướp đắng và ăn trong 3 tháng giữa thai kỳ.
4.3. Mẹ bầu có ăn được mướp đắng nhồi thịt không?
4.4. Trường hợp nào bà bầu không được ăn mướp đắng?
Trong nhiều trường hợp sau đây, bà bầu không được ăn mướp đắng:
Các mẹ thường bị hạ đường huyết thì không nên ăn mướp đắng trong thai kỳ.
Mẹ dễ bị dị ứng hoặc lần đầu ăn mướp đắng cần chú ý. Trong quả mướp đắng có chứa 1 số các chất dễ gây ngộ độc. Vì thế, bà bầu cần thăm khám kiểm tra ngay nếu bị kích ứng với các chất này khi lỡ ăn mướp đắng trong quá trình mang thai.
Nhìn chung, nếu mẹ chỉ sử dụng một lượng vừa đủ, trái mướp đắng sẽ là thực phẩm tốt cho sức khỏe của mẹ và con trong thai kỳ.
Ngoài ra, mẹ nên nhớ rằng, chỉ được ăn mướp đắng trong khoảng thời gian từ tháng thứ 4 đến tháng thứ 6 của thai kỳ để vừa bổ sung được những dưỡng chất tốt trong mướp đắng cho thai kỳ, vừa hạn chế những nguy cơ gây hại từ nó.
Hơn nữa, mẹ bầu cũng không cần cố gắng bổ sung thêm mướp đắng vào thực đơn, nhất là khi mẹ chưa từng ăn mướp đắng bao giờ. Mẹ có thể tìm hiểu thêm các thực phẩm tốt cho bà bầu an toàn, đảm bảo dinh dưỡng.
Chúc mẹ luôn có sức khỏe tốt và chào đón niềm vui khi em bé chào đời!
*Các bài viết tại blog Top Khỏe Đẹp có tính chất tham khảo thông tin, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.